Բակունցը իր «Ալպիական մանուշակ» գործը նվիրել է Չարենցի կնոջ` Արփենիկի հիշատակին, սակայն պարզվում է, որ պատմվածքը ոգեշնչված է մեկ այլ կնոջից՝ Ժենյա Գյուզալյանից։ Ո՞վ էր նա և ի՞նչ դեր ուներ գրողի կյանքում՝ ստորև։
Բակունցն ու Ժենյան
1926 թվական, Հանրային գրադարան
Հենց այստեղ է Բակունցն առաջին անգամ տեսնում Ժենյային, բարեկազմ, նուրբ դիմագծերով աղջիկը աշխատում էր Կուլտուրայի տանն ու հաճախ այցելում գրադարան՝ ընկերուհիներին տեսնելու։ Ինչ վերաբերում է զույգի առաջին ժամադրությանը. այն տեղի է ունենում Աբովյան փողոցում, որտեղ ժամանակին երեք մեծ բարդիներ էին կանգնած: Հենց այդ բարդիներիներից մեկի տակ էլ հանդիպում են սիրահարները: Ակսելին ու Ժենյային առաջին հերթին կապում էր գրականությունը, Ժենյային առաջինն էին բաժին հասնում Բակունցի հավանած գրքերը, այդ ընթերցանություններն էլ հետագայում վերածվում էին հետաքրքիր քննարկումների:
1927 թվականին Ժենյան տեղափոխվում է Լենինգրադի համալսարանի ազգագրական բաժինը:
Այդ տարիներին Ժենյան ու Ակսելը նամակագրական կապ են պահում:
1931 թվական Ժենյան վերադառնում է Երևան ու աշխատանքի անցնում Պատմության թանգարանի ազգագրության բաժնում: Հատկանշական է, որ Ժենյան հաճույքով մասնակցում էր Զանգեզուր ուղևորվող ազգագրական արշավներին: Մեզ է հասել մի լուսանկար, որտեղ Ժենյան նկարվել է զանգեզուրցի կնոջ ավանդական տարազով՝ ի պատիվ Բակունցի:
«Խորհրդային Հայաստան» թերթի 1927 թվականի համարներում պարբերաբար տպագրվում է «Ալպիական մանուշակ» պատմվածքը, որը նվիրված էր Արփենիկ Չարենցի հիշատակին: Սակայն Ժենյային բախտ էր վիճակվել ծանոթանալու «Ալպիական մանուշակ»-ին, երբ այն դեռևս ձերագիր էր, իսկ պատմվածքում բնութագրվող դրվագներից մեկը շատ ծանոթ էր աղջկան.
«…Առավոտյան ծովը բրոնզե հալոցքի պես տարուբեր էր լինում և լիզում ափերի կրաքարը։ Ծովափին սև թավիշե գլխարկով կինը հովանոցի ծայրով ավազի վրա նշաններ էր անում և ավերում։ Իսկ ինքը ջարդում էր ձեռքի չոր ճյուղը, մանրիկ փշուրներ անում, և երբ ալիքները կաթիլներ էին ցողում նրանց ոտքերին ու ետ վազում, ալիքներն իրենց հետ տանում էին չոր ճյուղերի փշուրները։ Այն կինը ծովափին խոստումի բառեր ասաց, աշխարհը թվաց լայնարձակ մի ծով, և սիրտը ձուլվեց ծովի հետ»։
Բանն այն է, որ 1926 թվականի ամռանը Բակունցն ու Ժենյան Բաթումում են եղել, վերոնշյալ տողերն էլ այդ օրերի հուշագրումն է:
Տարիներ այնց Ժենյան դառնում է ավագ գիտաշխատող ու հայտնի ազգագրագետ։ Աշխատանքի բերումով էլ նա հաճախակի գործուղումներ է ունենում։ Ակսելի ու Ժենյայի հանդիպումները գնալով ավելի սակավաթիվ են դառնում…
Տարիներ անց՝ 1937 թվականին հայ մեծանուն գրողը զոհ է գնում ստալինյան ռեժիմին:
Ժենյան ծանր է տանում երբեմնի սիրելիի ու ընկերոջ մահը: Հետագայում պարզ է դառնում՝ ճակատագիրն ու տիրող ռեժիմը անողոք գտնվեցին նաև նրա հանդեպ:
Ժենյա Գյուզալյանին ձերբակալեցին 1939 թվականի սեպտեմբերի 15-ին: Նրան մեղադրեցին հակապետական ու հակահեղափոխական գործունեության մեջ: Ժենյան դատապարտվեց 10 տարվա ազատազրկման: Ըստ տարածված կարծիքների, կինը մահացավ 1941 թվականի աշնանը, երբ ընդամենը 38 տարեկան էր:
Լալա Հովհաննիսյանի բլոգ 